De oren
De rat heeft twee stevige oren die recht opstaan en stompachtig afgerond zijn. Ze zijn vrij breed en voor het ooringang zit nauwelijks haar. De oren
zitten ongeveer anderhalf centimeter achter de ogen. Het oor is licht gekleurd. Als je goed naar het oorschelp kijkt, dan zie je hele kleine minuscule haartjes.
Deze haartjes geven de kleur aan het oor. Bij de agouti kleur (de wildkleur) is dit donkerbruin tot zwart gepigmenteerd. Door verschillende kleurmutaties
kan dit beïnvloed worden. Soms zodanig dat ze vleeskleurige oren hebben. Omdat de haartjes zo klein zijn, kan je de adertjes zien lopen.
Binnenkant van het oor
Het binnenkant van het oor bestaat eerst uit het gehoorgang. Aan het uiteinde van het gehoorgang zit het trommelvlies. Het trommelvlies is een membraam in het oor waarmee luchttrillingen, veroorzaakt door geluid, opgevangen worden en doorgegeven worden aan de gehoorbeentjes. De gehoorbeentjes liggen in de trommelholte. Het gaat om drie gehoorbeentjes: hamer, aambeeld en stijgbeugel. Achter de trommelholte ligt het evenwichtsorgaan en het slakkenhuis. Samen vormen zij het labyrint. Daar tussen ligt de buis van Eustachius.
Het oor kan je opdelen in drie delen: het buitenoor, het middenoor en het binnenoor. Het buitenoor is het oorschelp zelf en het gehoorgang. Het middenoor zijn de gehoorbeentjes en de buis van Eustachius. En het binnenoor het evenwichtsorgaan, slakkenhuis en het gehoorzenuw. De functie van het buitenoor is het opvangen van geluiden en van het middenoor is dat de versterking van het geluid. Het binnenoor zorgt uiteindelijk voor dat geluiden omgezet worden in signalen dat naar
de hersenen gestuurd worden.
In het middenoor bevinden zich spiertjes die de gehoorbeentjes ten opzichte van elkaar iets kunnen verschuiven. Hiermee zorgt de rat ervoor dat zachte geluiden harder worden en hard geluid zachter wordt. De buis van Eustachius zorgt ervoor dat de luchtdruk aan weerskanten van het trommelvlies gelijk zijn.
Het slakkenhuis dat zich in het binnenoor bevindt, is gevuld met twee vloeistoffen in gescheiden compartimenten (endolymfe of lympha interna en perilymfe). Deze vloeistoffen worden door geluidstrillingen in beweging gebracht via de "voetplaat" van de stijgbeugel. De stijgbeugel vormt de deksel van het slakkenhuis. De trillingen lopen door het slakkenhuis heen en weer terug, en komen weer uit in het ronde venster. In het slakkenhuis zit de basilaire membraan, waarop duizenden haarcellen zitten. De basilaire membraan is aan het uiteinde breder dan aan de basis bij het slakkenhuis. Daardoor heeft de membraan een stijfheid die varieert met de lengte: Dit heeft tot gevolg dat de haarcellen op verschillende posities op het membraan reageren op verschillende frequenties: de hoogste frequenties worden vlak bij het slakkenhuis geregistreerd (basis cochleae) en de lagere tonen verderop (apex cochleae). Deze haartjes zijn op hun beurt weer verbonden met de gehoorzenuw die het signaal transporteert naar het gehoorcentrum in de hersenen. In de hersenen leiden de door de gehoorzenuwen doorgegeven actiepotentialen tot de daadwerkelijke geluidsperceptie, oftewel het luisteren. Dit vindt plaats in het gehoorscentrum van de hersenen: de auditieve cortex.
Het evenwichtsorgaan
Het evenwicht wordt geregeld door informatie die door verschillende lichaamsdelen aan de hersenen doorgegeven worden. De ogen, de staart en de sensoren in de gewrichten en spieren zorgen voor een gedeelte van deze informatie. Ze worden daarbij aangevuld door informatie uit het evenwichtsorgaan. Het evenwichtsorgaan vormt samen met het slakkenhuis het labyrint. Het evenwichtsorgaan bestaat uit de halfcirkelvormige kanalen. Deze drie kanalen liggen in een rechte hoek tot elkaar en ze zijn gevuld met een vloeistof. Aan het uiteinde van elk kanaal bevind zich een uitstulping. De haartjes in deze uitstulpingen nemen bewegingen van de vloeistof waar en sturen vervolgens signalen over de bewegingen en positie van de kop naar de hersenen.
Het gebruik maken van de oren
De oren van de tamme rat zit niet voor niets aan de zijkant. Hierdoor komen geluiden niet gelijktijdig in de beide oren aan. Door deze minuscule verschillen zijn ze in staat om van de gehoorde geluiden te lokaliseren welk richting ze vandaan komen.
Ratten kunnen ontzettend goed horen en ook verschil maken in de geluiden. Wetenschappers ontdekten dat ratten in staat waren om het verschil tussen Nederlandse en Japanse taal te onderscheiden. Daarmee zijn ratten na mensen en apen voor zover bekend het derde zoogdiersoort die dat kunnen. Begrijpen doen ze het niet! Want bij hetzelfde onderzoek bleek dat wanneer andere mensen de opdrachten in het Nederlands of Japans gaven, of de opdrachten in een ander volgorde qua zinsopbouw werden gegeven, ze dit niet begrepen. Hiermee is aangetoond dat de tamme rat commando's onthoudt puur als geluid zijnde en niet het woordje zelf begrijpt.
Ratten gebruiken hun oren in combinatie met andere zintuigen zoals de snorharen en de ogen. Ze voelen met de snorharen waaruit de ondergrond bestaat, maar ze kunnen dit aan de verschillende geluiden ook horen. Ratten communiceren met elkaar via hele hoge geluiden. Deze geluiden horen wij als mens niet. Volwassen ratten maken twee soorten ultrasone oproepen: alarm / niet goed (22.000 Hertz) en het is goed (50.000 Hertz). Geluiden worden bij agressiviteit gemaakt, maar ook bij sexuele activiteiten en bij de zorg van baby ratjes.
Dumbo oren
Het gaat om een mutatie die voor grote, laag ingeplante en wijd uitstaand gedragen oren zorgt. De mutatie is vernoemd naar het
Disney olifantje Dumbo. Door de laagstaande en grote oren komt het rattenkopje wat liever en schattig over. Toch zijn er mensen die deze
mutatie onder de afwijkingen laat vallen. Deze mutatie leidt zover bekend niet tot medische problemen en de rat lijkt er geen probleem
mee te hebben.
Er zijn verschillende menselijke aandoeningen die eenzelfde kenmerk vertonen als de dumbo mutatie: een lage inplant van de oren. Dit zijn bijvoorbeeld de Treacher-Collins en Nager syndromen. Deze syndromen leiden tot lagere en misvormde oren, onderontwikkeling van het gezicht spieren en zenuwen en vervorming van de schedel. Januari 2013 is een artikel gepubliceerd door wetenschappers van Seattle Children's Research Institute en zij concluderen dat dumbo oren inderdaad om een vergelijkbaar aandoening gaat. Het gaat om een mutatie in het regelgeving gebied van het DNA (Msx1 en Dlx1 genen). Deze mutatie verstoort faryngeale (= keelholte) boog / kieuwboog ontwikkeling. Deze craniofaciale aandoening staat bekend onder pharyngeal arch disorders.
Bronnen:
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Oor
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Evenwichtsorgaan
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19106451
- http://www.ratbehavior.org/DumboRatMutation.htm
- http://animals.pawnation.com/genetic-disorders-dumbo-rats-1360.html
- NCBI: Expression of Msx1 and Dlx1 during Dumbo rat head development: Correlation with morphological features