De bruine rat (Rattus norvegicus) leeft op dit moment bijna over de hele wereld Maar dat was vroeger niet het geval. Van oorsprong komt de
bruine rat uit het steppegebieden van Oost-Azië. De rat is zo wereldwijd verspreid geraakt omdat hij de menselijke beschaving volgt.
Aan het einde van de Middeleeuwen heeft de bruine rat zich richting Europa verspreid. In de 18e eeuw werd de bruine rat voor het eerst in West-Europa gesignaleerd.
De ratten zijn via de scheepvaart hierheen gekomen en weer meegenomen naar andere continenten zoals Noord-Amerika. In bepaalde onbewoonde tropische en subtropische
gebieden die voornamelijk bewoond worden door andere grote knaagdieren en gebieden waar het extreem koud is zoals Antarctica, komt de bruine rat niet voor.
De bruine rat kan zich heel goed aan gewijzigde omstandigheden aanpassen. Op een eiland waar atoomproeven gedaan werden, stierf bijna alles uit, behalve de bruine rat.
Door de komst van de bruine rat naar Europa werd de inheemse soort de zwarte rat (Rattus rattus) bijna geheel uitgeroeid. De zwarte rat is een ander soort rat. Hij is kleiner en heeft meer een muisachtige uiterlijk. De bruine rat is sterker dan de zwarte rat en beschouwd hem als een prooi. Behalve bij de havens waar voldoende voedsel aanwezig was. Daar leefden de twee soorten naast elkaar.
De bruine rat verspreidde zich in een rap tempo en al snel werd het een plaag. En zo ontstond het beroep de rattenvanger: mensen die zich specialiseerde in het vangen van ratten. Een hele bekende rattenvanger was Jack Black. Hij was de officiële rattenvanger van Koningin Victoria. Om nog meer ratten te doden werden er spelen georganiseerd waarbij honden ingezet werden en er gestreden werd wie de meeste ratten doodde. Een bekende "rattenvangende" hond is Jacko van Jemmy Shaw, ook wel Jimmy Shaw genoemd. Die had gemiddeld slechts 2,7 seconden nodig om een rat te doden. Zowel Jack Black als Jemmy Shaw haalden de bijzondere gekleurde ratten en andere variëteiten eruit en gingen hier selectief mee fokken. Mede door deze omstandigheden konden gemuteerde ratten het overleven. In het wild kwamen naast de agouti kleur ook zwart, albino en hooded ratten voor. Zowel Jack als Jemmy verkochten toentertijd ratten als huisdier en aan wetenschappers. Vooral de albino's met rode ogen gingen naar laboratoria en de mooie kleurtjes gingen als huisdieren weg.
Steeds meer mensen gingen de bruine rat selectief fokken en ze werden tammer en tammer. In verschillende landen, zowel bij kleine fokkers als in laboratoria,
ontstonden nieuwe mutaties. De in de laboratorium opgetreden mutaties gingen naar de kleine fokkers. Een voorbeeld van een in de laboratorium opgetreden mutatie
is de siamees factor.
De fokkers mengden alle verschillende kleurmutaties en variëteiten door elkaar en er werd niets zuiver gehouden. De zuiver wildkleur tamme rat binnen de fokkerijen bestaat feitelijk niet meer. En zodoende stamt de huidige tamme rat af van zowel de lijnen van Jack Black en Jemmy Shaw als van de laboratoria.
Bronnen:
Wikipedia over Jemmy Shaw
Wikipedia over Jack Black
Absolute Astronomy - Rat-baiting
Wikipedia over de tamme rat
Foto Jack Black afkomstig van Wikipedia
Foto honden-ratten-gevecht afkomstig van Rat Baiting wiki pagina